Tworzy się Pomorski Klaster Kreatywny! We wtorek, 29 lipca 2025 roku, odbyło się drugie z serii spotkań, zorganizowanych przez Fundację Trefl. Tym razem gospodarzem był Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, w którego siedzibie rozmawiało ponad trzydzieścioro przedstawicieli pomorskiego życia kulturalnego, z głównych miast, ale też z Żuław czy Wejherowa. Przy symbolicznym okrągłym stole usiedli reprezentanci samorządowych instytucji kultury, organizacji samorządowych, bibliotek, muzeów, urzędów miejskich i marszałkowskich, kin, organizacji pozarządowych i małych przedsiębiorstw, a także przewodniczek i przewodników trójmiejskich i pomorskich.
Już pierwsze spotkanie, 24 czerwca tego roku, poświęcone sektorowi produkcji filmowej, przyciągnęło grono ponad dwadzieściorga uczestników i uczestniczek. Tym razem tematem przewodnim był tak zwany przemysł czasu wolnego. Organizatorki z Fundacji Trefl, Agata Kozierańska-Burda i Magdalena Jacoń, pytały uczestników, jak tworzyć ofertę, gdy ludzie mają czasu coraz mniej? Jak współczesny styl życia przekłada się na rozwój branży czasu wolnego? Jak zmieniają się oczekiwania klientów?
Dr hab. Krzysztof Stachowiak z Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu w krótkim wystąpieniu pt. „Klastry kreatywne: potrzeba, moda czy narzędzie rozwoju?” przybliżył podstawowe pojęcia i problemy związane z tematem spotkania. Klaster to grupa firm współpracujących i konkurujących ze sobą, reprezentujących pewne branże gospodarcze, połączone sieciowymi zależnościami i relacjami. Najbardziej znanym klastrem kreatywnym jest Hollywood w Los Angeles. Klaster bowiem może być w jednej konkretnej dzielnicy, nawet ulicy, mieście, a nawet w kraju. Pomorski Klaster Kreatywny, jak zauważył profesor Stachowiak, ma wychodzić za miasta, czyli będzie on dość obszerny przestrzennie.
Klaster kreatywny, wskazał Stachowiak, łączy organizacje czasu wolnego w branżach kreatywnych. Popyt na dobra kreatywne jest nieprzewidywalny, a charakter produktów unikatowy. Powoduje to ciągłą potrzebę kreacyjności i innowacyjności. Ich działalność ma charakter projektowy, dominują małe i mikroprzedsiębiorstwa, osoby prywatne, artyści. Łączenie w klastry ma łagodzić wyzwania w tej branży. – W skupieniu raźniej! – dodał.
Klastry powstają z powodu tzw. korzyści aglomeracji. Te korzyści to powstawanie kapitału społecznego, przepływy wiedzy, wyspecjalizowany rynek pracy, wspieranie instytucji z otoczenia, i publicznych i prywatnych. Tworzy się ekosystem organizacji, które mają albo wspólny interes albo zbieżne wartości. Fundamentami klastra są przepływy wiedzy i tzw. kooperencja, czyli połączenie konkurencji i współpracy.
Co daje klaster jego członkom? Nowe kontakty, partnerstwo, wymiana doświadczeń, inspiracje i innowacje, ale też – większe szanse na projekty i zlecenia, dostęp do rynków zagranicznych (np. poprzez dołączenie do większych firm) czy wspólne działania promocyjne. Jednocześnie Krzysztof Stachowiak zwrócił uwagę, że moda na klastry niekoniecznie przekłada się na ich trwałość, gdyż czterdzieści procent z nich znika. Z drugiej strony silne klastry mają szansę na wsparcie z państwa czy Unii Europejskiej.
Jak działać w klastrze? Brać udział w wydarzeniach, szkoleniach, warsztatach, korzystać z sieci kontaktów i wiedzy. Nie zawsze się to przekłada na finansowe zyski, ale to drugorzędne, gdyż w przypadku klastrów kluczowe jest tworzenie innowacji.
Ciekawym przykładem instytucji otwartej na tworzenie relacji w regionie jest goszczący uczestników i uczestniczki sesji Instytut Kultury Miejskiej, którego znakomita, wpisana w tkankę centrum miasta siedziba tętni życiem cały dzień siedem dni w tygodniu. Dyrektorka IKM Barbara Sroka opowiadała o wyzwaniach, jakie łączą się z prowadzeniem instytucji i konieczności nieustannego testowania projektów, sposobów dotarcia do grup, zmiany strategii i elastyczności. To właśnie Instytut Kultury Miejskiej zaprosił uczestników do drugiej sesji inauguracyjnej Pomorskiego Klastra Kreatywnego, co jest dowodem deklarowanej otwartości na budowanie networkingu.
Goście wzięli udział w drugim „okrągłym stole przemysłów kreatywnych”. Rozmawiali o takich kwestiach, jak organizacja działań w tym samym czasie, „dzielenie się” czasem wolnym uczestników życia kulturalnego. Mówili o wyborach między ustępowaniem pola koledze z branży a tworzeniem rozsądnej konkurencyjnej oferty. O szumie i natłoku informacyjnym, trudności z wyborem propozycji, braku ich identyfikacji. – Kooperencja wydaje mi się tu słowem kluczem. Na tej sali są przedstawiciele instytucji, ngo-sów, twórcy, przedsiębiorcy, naukowcy, z Gdańska, Gdyni, Sopotu, Żuław, Wejherowa. To idealna grupa, o której myśleliśmy tworząc ten projekt. Nie uda się zapewne rozwiązać wszystkich problemów, ale spotykamy się, żeby zidentyfikować problemy, a to co z tym zrobimy, zależy od naszej woli i wykonania tej małej pracy – mówiła Agata Kozierańska-Burda, koordynująca przedsięwzięcia.
Trzecia sesja inauguracyjna odbędzie się pod koniec sierpnia 2025 roku. Pomorski Klaster Kreatywny” to idea, która zrodziła się w zespole twórczym Fundacji oraz twórców audiowizualnych skupionych wokół KAZ Studio i Fundacji Trefl jako operatora Gdyńskiego Centrum Animacji i Muzeum kart do Gry „Ulica Brydżowa”. Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu własnego Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych: „Rozwój Sektorów Kreatywnych”. Program wspiera inicjatywy dążące do wzmocnienia potencjału regionalnego branż kultury i sektorów powiązanych.
Idea Klastra powstała w Gdyni – Mieście Filmu Sieci Miast Kreatywnych UNESCO. Głównym obszarem kreatywnym, którego efekty będzie wspierać klaster, będzie obszar związany z takimi przemysłami i branżami kultury, jak m.in. film, animacja, z gry wideo i reklama, rzemiosło, design i wzornictwo przemysłowe, parki tematyczne, muzealnictwo, gdyż zasoby kreatywne miasta i województwa są bogate i widoczny jest ich potencjał ich wykorzystania w całym przemyśle kreatywnym
Spisała: Anna Wróblewska
Fot. Anna Rezulak
Dziękujemy za udział w lipcowym spotkaniu przedstawicielom i przedstawicielkom następujących urzędów instytucji, organizacji i firm.
KREATYWNI.ORG
KLASTER
KREWATYWNI.ORG
